RapportBroedvogelmonitoring op Schiermonnikoog in 2022

Sinds 1998 inventariseert Sovon in opdracht van Natuurmonumenten vier vaste steekproefgebieden op de Oosterkwelder van Schiermonnikoog op alle broedvogels. Deze broedvogelmonitoring maakt onderdeel uit van het trilaterale monitoringprogramma in de internationale Waddenzee, waarmee de aantalsontwikkeling van karakteristieke en algemene broedvogelsoorten van duinen en kwelders wordt gevolgd. De steekproefgebieden (675 ha) liggen ten oosten van de Stuifdijk en ten noorden van het pad dat over de Oosterkwelder loopt, en strekken zich tot waar de begroeide kwelder overgaat in de zandvlakte van de Balg. Naast deze jaarlijkse monitoring inventariseerde Sovon ook alle soorten broedvogels rond de Westerplas en een selectie van strandbroeders op het Westerstrand en de Balg. Kolonievogels, Eiders en Bruine Kiekendieven werden integraal gekarteerd op Schiermonnikoog.
In de vaste steekproefgebieden op de Oosterkwelder was de soortdiversiteit in 2022 groot met in totaal 50 soorten, tegenover gemiddeld 44 soorten in de 10 voorgaande jaren. Nogal wat soorten bleken talrijker dan ooit of evenaren het maximumaantal dat tot dusver is vastgesteld. Afgezien van Veldleeuwerik en Graspieper gaat het dan overwegend om broedvogels van struwelen en rietruigten. De sterke successie van Duindoorns speelt hierin een grote rol. Opvallend daarbij is dat ook soorten als Lepelaar, Bruine Kiekendief en Blauwborst in toenemende mate van Duindoorns profiteren. Opvallend in de lijst zijn Bontbekplevier, Zwartkopmeeuw en Tapuit. Een terugval in aantal territoria ten opzichte van 2021 is te zien bij Grauwe Gans, Wulp (afname sinds 2018), Zilvermeeuw, Kauw, Oeverzwaluw en Spotvogel.
De ontwikkelingen in de samenstelling en de aantallen van broedvogels rond de Westerplas komt in grote lijnen overeen met de vaste steekproefgebieden op de Oosterkwelder. Grauwe Gans, Lepelaar, Fitis, Tjiftjaf, Zwartkop, Tuinfluiter, Winterkoning, Zanglijster, Roodborst, Blauwborst, Heggenmus en Groenling namen daar de jaren heen toe. In grote lijnen zijn er minder broedvogels van rietland, meer struweelvogels; indicatief voor de vegetatiesuccessie rond de Westerplas.
Bij de integrale kartering van aandachtssoorten op het eiland wordt zo langzamerhand duidelijk dat de eilandpopulatie van Eiders maar niet wil herstellen, maar zich handhaaft op een laag niveau. Opvallend zijn de 9 paren Strandplevier op het Westerstrand en de Balg, wat zowaar een wederopstanding lijkt. Schiermonnikoog was tot zo’n 10 jaar terug een belangrijk broedgebied voor de soort in de Nederlandse Waddenzee. Deze ontwikkeling is er een om te volgen.